Al lange tijd is bekend dat medeopvoeders een positieve invloed hebben op de ontwikkeling van kinderen en jongeren. ‘’Uit het recent verschenen UNICEF-rapport Innocenti Report Card 16 (2020) blijkt dat de overheid in Nederland, in verhouding tot andere westerse landen, weinig investeert in het gezin, de pedagogische basis’’. Hoe komt dit? In gesprek met Albert Veuger, senior adviseur bij Stade Advies en expert op het vlak van jeugdhulp, gaan we dieper in op deze kwestie.
De kracht van medeopvoeders
Veuger weet uit eigen ervaring welk effect medeopvoeders kunnen hebben: ‘’Ik kom uit een vrij bekrompen schippersmilieu, erg gelovig. Toen ik naar het internaat moest heeft dit echt mijn ogen geopend: ‘Oh het kan ook zo, het kan ook anders’.’’ Voor de ontwikkeling van kinderen is het belangrijk om in aanraking te komen met verschillende perspectieven, met andere volwassenen. Op deze manier verruimt het kind zijn kijk op de wereld en heeft het meerdere voorbeelden om van te leren. Het is een verrijking. ‘’Binnen bepaalde milieus is dit niet vanzelfsprekend en moet je net iets meer doen om hen te bereiken’’, zegt Veuger.
‘’De term ‘medeopvoeders’ verwijst naar Volwassenen uit het netwerk van het gezin, die het kind en de ouders helpen bij het opgroeien en opvoeden’’
Transitie jeugdzorg
In 2015 heeft de transitie van de jeugdzorg plaatsgevonden. Veuger: ‘’Met de transitie had ik verwacht dat gemeenten meer aan de sociale basis zouden gaan werken, maar eigenlijk gebeurt dat helaas nog steeds niet. Ze vinden het moeilijk om het normale te versterken.’’ Veuger geeft aan dat er nog steeds veel geld naar de jeugdhulp gaat en weinig wordt geïnvesteerd in preventieve activiteiten. ‘’Je stopt veel geld in een paar procent en minder in de gehele doelgroep.’’
In de jeugdzorg zijn er wel initiatieven om de pedagogische basis te versterken en de rol van medeopvoeders, zoals de JIM (Jouw Ingebrachte Mentor) methode, de belangrijke ander, buurtgezinnen en het werken met meeleefgezinnen. Maar vaak lukt het niet om een JIM te vinden of om het werken met meeleefgezinnen binnen een gemeente van de grond te krijgen. ‘’Er wordt veelal geen geld vrijgemaakt om dat goed neer te kunnen zetten.’’
Kansen voor gemeenten en professionals
Veuger geeft aan dat de rol van gemeenten is om te faciliteren en stimuleren. ‘’Zij moeten hun partners actiever bevragen over wat ze doen om de pedagogische basis te versterken en wat ze daarin nog willen doen.’’ Dit kan volgens hem het beste zo concreet mogelijk gemaakt worden. Verder geeft hij aan dat zowel jeugdzorgorganisaties als sociale teams actiever kunnen zijn en meer collectieve activiteiten zouden moeten uitvoeren.
‘’Investeer veel meer in de sportverenigingen en culturele verenigingen, ondersteuning in plaats van gesprekken bij de jeugdzorg’’
Er zijn overal mensen die hun steentje willen bijdragen op het moment dat een ander in een moeilijke tijd verkeert. De vraag of je een pleegkind wilt, vindt Veuger wel wat heftig. ‘’Als je het hebt over het opvangen van het kind van de buren of een collega is het zo anders.’’ Veuger ziet voor zich dat je in een wijk een netwerk opzet van actieve mensen, dat je een platform creëert. Op het moment dat een kind tijdelijk opgevangen moet worden, kan er in het netwerk gekeken worden of iemand dit kan doen. Bijvoorbeeld de ouder die in dezelfde speeltuin komt. Je maakt gebruik van de natuurlijke omgeving van het kind, zoals buren, speeltuinen, de school en sportverenigingen en kijkt of het daarbinnen opgelost kan worden. ‘’Het feit dat het kind in zijn natuurlijke omgeving blijft is beter voor het kind en daarbij ook een goedkopere oplossing’’. Win-Win.
Volgens Veuger zijn we na de transitie op de oude voet doorgegaan. Degenen die om hulp ‘schreeuwen’, vaker middenklassers, krijgen de hulp en de groepen die dit niet doen, verliezen we uit het oog. ‘’We kunnen wachten tot iemand roept en dan gaan helpen, of we investeren in de natuurlijke omgeving van kinderen en jongeren om hen daar te ondersteunen.’’ Gemeenten zouden dat laatste moeten doen, vindt Veuger, dan ben je bezig met normaliseren en het versterken van de civil society.
Albert Veuger
Senior Adviseur Stade Advies
Email: a.veuger@stade.nl
Tel: 06 10 93 92 99