De decentralisaties van verantwoordelijkheden (2015) op het gebied van maatschappelijke ondersteuning (WMO), jeugdhulp en (arbeids)participatie -aangevuld met ‘de vierde transitie’ van passend onderwijs- gaven de gemeenten de mogelijkheid meer samenhangend en integraal beleid te voeren. De mens centraal stellen en niet meer het systeem, was de achterliggende visie bij de transities. Dit blijkt ingewikkelder dan gedacht.
Door de transities komen dilemma’s naar voren die in de praktijk niet eenduidig opgelost kunnen worden. Situaties die voorheen niet in samenhang werden bekeken, komen nu naar boven. Bijvoorbeeld: een kind met problemen op school brengt ook de dynamiek aan het licht van een heel gezin dat ondersteuning nodig heeft. Of iemand met schulden die voor een structurele oplossing ook aandacht nodig heeft qua taalachterstand en sociale vaardigheden. Deze vraagstukken in de samenleving vragen om een integrale aanpak van gemeente, maatschappelijke partners en inwoners gezamenlijk. Dit betekent een grote cultuuromslag die veel veranderkracht vraagt. Het vraagt om herziening van de huidige vorm van samenwerking en betrokkenheid en het vinden van een nieuwe balans in de relatie tussen de betrokken partijen. In het zoeken naar de balans in de relatie tussen gemeente, maatschappelijke organisaties en de inwoners heeft Stade Advies een praktisch model ontwikkeld, dat handzaam blijkt te zijn bij de sturingsvraag die zich aandient. Dit model gaat uit van wat wij als de twee belangrijkste variabelen voor sturing en positionering beschouwen (klik op afbeelding om deze scherper te krijgen):
- de sturingsfilosofie van de gemeente als financier;
- de netwerkpositie van de maatschappelijke organisaties en de inwoners van de gemeente.
De sturingsfilosofie van de gemeente kan worden afgezet op een as die loopt van strakke sturing tot faciliteren en de netwerkpositie van de organisatie op een as die reikt van ‘stand alone’ positie tot veel samenwerkingspartners en activiteiten. Door die twee assen te laten kruisen ontstaan vier kwadranten met in ieder kwadrant een kernachtige typering van de manier van sturing door de gemeente en de positie van de organisatie.
Waar het gaat om het mogelijk maken van relatief eenduidige en gekende dienstverlening aan inwoners wordt een appèl gedaan op de kenmerken van goed opdrachtgeverschap. Maar als de opgave complexer is, bijvoorbeeld een aanpak ontwikkelen om de achterliggende oorzaken van armoede-problematiek aan te pakken, dan past de rol van co-producerend partner en het bieden van faciliteiten beter.
Productief Partnerschap
De ontwikkeling van productief partnerschap speelt zich af in de onderste twee kwadranten.
Hier wordt de uitvoering van diensten in samenwerking met alle betrokkenen vormgegeven. Marktwerking en concurrentie zijn beginselen die in deze benadering niet goed passen. Dit kan schuren, want naast de belangen van de cliënten is er ook een organisatiebelang. Partnerschap vraagt om dit ‘schuren’ in te brengen wanneer dit speelt om zo de communicatie open te houden en de werkrelatie helder.
De oriëntatie ligt sterk op de netwerkontwikkeling tussen maatschappelijke organisaties. Innovatie via ‘trial and error’ (proberen en het goede behouden) is de basis. Dat geeft veel ruimte om samen op zoek te gaan naar nieuwe antwoorden. Van professionals in dit kwadrant wordt gevraagd om zich in te kunnen zetten als pioniers en ontwikkelaars en samen te schakelen.
Stade Advies ziet in haar praktijk dat er behoefte is aan het ontwikkelen van partnerschap en dat dit niet vanzelf gaat. Wij zijn in verschillende gemeenten actief om bij te dragen aan het door ontwikkelen van dit productief partnerschap. Wilt u meer informatie? Neem contact op met:
Erik Vermathen e.vermathen@stade.nl 06 10939404
Rudy Bonnet r.bonnet@stade.nl 06 51749712
Annelies de Moet a.demoet@stade.nl 06 41038708